Ruske izbeglice u Kraljevini SHS

nikolaj_2_jkkt

Oktobarske promene u rusiji 1917. godine kao i građanski rat doveli su do toga da Rusiju napusti preko dva miliona ljudi. Prve izbeglice u Srbiji se pojavljuju krajem 1919. godine. Pretpostavka je da je ukupno 50,000 izbeglica našlo svoj novi dom na teritoriji Srba, Hrvata i Slovenaca (SHS). Ovi ljudi, pre nego što su se dokopali Srbije, prošli su nezapamćenu golgotu. Pljačkani su, ubijani od strane boljševika i u Srbiju su, obično preko Rumunije, dolazili bukvalno goli, gladni, žedni, preplašeni.

Nj.V. Aleksandar Karađorđević, potrudio se da taj napaćeni narod bude dočekan i zbrinut u Srbiji, neopterećen vizama, kvotama, ograničenjima, pasošima i sličnim formalnostima koje su pratile ulazak u ostale evropske i van evropske države. Na njegovo posebno angažovanje u rešavanju problema izbeglica, uticalo je kako kumstvo sa ruskim Carem Nikolajem 2. koji ga je preko svog poslanika u Srbiji krstio po rođenju, tako i činjenica da je kralj Aleksandar pohađao vojnu školu u Sankt Peterburgu.

1920. godine formirana je specijalna Državna komisija, koja je imala zadatak da brine o izbeglicama, njihovom položaju, socijalnoj zaštiti, obezbeđivanju statusa emigranata smeštaj i slično. 1921. godine Arhijerejski sabor SPC doneo je odluku o uzimanju pod svoju zaštitu Visoku crkvenu upravu Ruske pravoslavne crkve i novembra iste godine, formirana je Ruska pravoslavna crkva u inostranstvu, čiji su organi smešteni u Sremskim Karlovcima.

Doseljavanjem ruskih izbeglica, Srbija je dobila znatno pojačanje na naučnom i umetničkom planu. Treba istaći da je u to vreme u Srbiji 50 % stanovništva starijeg od 12 godina bilo nepismeno a da je među izbeglicama nepismenih bilo samo 3 %. Ruski emigranti činili su četvrtinu profesora Beogradskog univerziteta, dok su na nekim fakultetima kao što su Poljoprivredni i Medicinski, oni činili 50 % profesorskog kadra. Osnovali su internu kliniku Medicinskog fakulteta. Svojoj novoj domovini Rusi su dali 12 akademika Srpske akademije nauka. Među njima bih pomenuo profesora na filološkom fakultetu, Georgija Ostrogorskog, jednog od najvećih vizantologa dvadesetog veka i dobitnika mnogih domaćih i stranih naučnih priznanja.

Ruski umetnici su obnovili balet i operu Beogradskog narodnog pozorišta. Među njima treba pomenuti balerinu Ninu Kirsanovu i Vladimira Žedrinskog, scenografa.

Ruske arhitekte su podigle veliki broj javnih zgrada, koje postoje i danas. Pomenuo bih zgradu pošte u Takovskoj ulici, zgradu Vlade Srbije, Ministarstvo inostranih poslova, stari Generalštab, projekat Belog dvora, patrijaršije, crkve Aleksandra Nevskog, Ruski dom i crkvu sv Trojice za koju su značajne donacije priložili i Srpski zvaničnici . Nikola Pašić je donirao izgradnju crkve sa 40.000,00 dinara što je u to vreme bio veliki novac. 1929. godine u crkvu sv Troice na Tašmajdanu, preneti su posmrtni ostaci generala Vrangela poslednjeg komandanta „belogardejaca“. Ovo je učinjeno po generalovoj želji „na komadu ruske zemlje“ kako je sam govorio.

U Srbiji danas ima malo potomaka ruskih emigranata, oko 2500. Razlozi su kako seobe tako i prirodna asimilacija sa domaćim stanovništvom, tako da se mnogi od njih danas izjašnjavaju kao Srbi. Viktor Troicki je recimo srpski teniser ruskog porekla.

Komentariši

Vaša email adresa neće biti objavljivana.